بررسی برهمکنش قارچ‌های میکوریزا و کود شیمیایی فسفری بر عملکرد، اجزای عملکرد و پروتئین دانه نخود (Cicer arietinum L.)

در مدیریت پایدار بوم­نظام­های کشاورزی، کاربرد کودهای زیستی بویژه میکوریزا به عنوان مکمل یا جایگزین کودهای شیمیایی از اهمیت زیادی برخوردار است. به منظور مطالعه برهمکنش میکوریزا و کود فسفر بر عملکرد و پروتئین دانه نخود، آزمایش گلخانه­ای در سال 1393 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی، در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه گونه قارچ میکوریزا، Funneliformis mosseae، Rhizophagus intraradices و Claroideoglomus claroideum به همراه شاهد، و سه سطح کود سوپر فسفات تریپل شامل 0، 50 و 100 میلی­گرم فسفر بر کیلوگرم خاک بود. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته (83/48 سانتی­متر)، درصد کلونیزاسیون ریشه (00/72) و شاخص کلروفیل برگ (SPAD) مربوط به گیاهان همزیست با Rh. intraradices به همراه 50 میلی­گرم فسفر بر کیلوگرم خاک بود. با افزایش کاربرد کود سوپر فسفات تریپل تا 100 میلی­گرم فسفر بر کیلوگرم خاک، گیاهان همزیست با گونه­های میکوریزا، کاهش معنی­دار در تعداد دانه در بوته نشان دادند. با کاربرد میکوریزا، بیشترین عملکرد دانه از مقدار  50 میلی­گرم فسفر بر کیلوگرم خاک بدست آمد. کاربرد 100 میلی­گرم فسفر بر کیلوگرم در مقایسه با 50 میلی­گرم فسفر بر کیلوگرم خاک، به­ترتیب کاهش 13 و 12  درصدی پروتئین در گیاهان همزیست با F. mosseae و Rh. intraradices را نشان داد. بنابراین روابط میکویزایی در کنار کود شیمیایی فسفره، مصرف کود شیمیایی را بدون افت عملکرد و پروتئین دانه نخود کاهش داده است.  این امر می­تواند در رسیدن به سیستم­های کشاورزی کم­نهاده و پایدار راه­گشا باشد.